Adının Kökeni: "Sakız" ve "Chios" Kelimelerinin Anlamı
Sakız Adası'nın ismi, onun en değerli hazinesiyle doğrudan bağlantılıdır:-
Sakız (Masticha - Μαστίχα): Türkçe'de "Sakız" olarak anılması, adanın güneyinde yetişen sakız ağaçlarından (Pistacia lentiscus var. chia) elde edilen ve "masticha" olarak bilinen aromatik reçineden gelir. Bu damla sakızı, antik çağlardan beri hem ticari değeri hem de şifalı özellikleriyle ün salmıştır. Ada, dünyada damla sakızının ticari olarak üretildiği yegane yerlerden biri olma özelliğini taşır.
-
Chios (Χίος): Adanın Yunanca ismi olan "Chios"un kökeni hakkında ise birkaç farklı teori bulunmaktadır. Mitolojiye göre, adaya ismini Deniz Tanrısı Poseidon'un oğlu Chios vermiştir. Bir başka efsaneye göre ise, adanın ilk kralı olan Oinopion'un kızı Chione'den (Yunanca "chioni" kar anlamına gelir) geldiği söylenir; bu, adaya bir kış günü kar yağarken tanrıların adaya ayak basmasıyla ilişkilendirilir. Bazı dilbilimciler ise ismin Fenike veya Süryanice dillerinde "mastic" (sakız) anlamına gelen bir kelimeden türediğini öne sürer.
Mitolojik Fısıltılar: Homeros'tan Şarap Tanrılarına
Sakız Adası, antik dünyanın en büyük ozanı Homeros ile güçlü bağlara sahiptir. Birçok antik kaynak, Homeros'un Sakız Adası'nda doğduğunu veya uzun yıllar burada yaşadığını iddia eder. Adanın kuzeyindeki Daskalopetra ("Öğretmen Taşı") olarak bilinen mevkide, Homeros'un oturup öğrencilerine ders verdiği ve destanlarını okuduğuna inanılır.Bunun yanı sıra, ada mitolojide şarapla da anılır. Efsaneye göre, Şarap Tanrısı Dionysos'un (veya Girit Kralı Minos'un) oğlu Oinopion, adanın ilk kralı olmuş ve adaya üzüm yetiştiriciliğini ve şarap yapımını öğretmiştir. Antik Sakız şarabı (Ariousian şarabı), antik dünyada oldukça meşhur ve değerliydi.
Tarihin Derinliklerinde Bir Yolculuk: İyonlardan Cenevizlilere, Osmanlı'dan Günümüze
Sakız Adası, stratejik konumu ve zengin kaynakları sayesinde tarih boyunca önemli bir merkez olmuştur.-
Antik ve Klasik Dönemler: İyonlar tarafından kolonileştirilen ada, denizcilikte ve ticarette önemli bir güç haline geldi. Şarap ve damla sakızı ticareti sayesinde zenginleşti. Atina Birliği'ne katıldı ve sanat, edebiyat alanlarında önemli isimler yetiştirdi.
-
Roma ve Bizans Dönemi: Roma ve ardından Bizans İmparatorluğu'nun hakimiyetine giren Sakız, bu dönemlerde de önemini korudu. Özellikle Nea Moni Manastırı gibi önemli dini yapılar bu dönemde inşa edildi.
-
Ceneviz Hakimiyeti (1346-1566): Ada, Cenevizli Justiniani ailesinin yönetimi altına girdi ve "Maona" adı verilen bir ticaret şirketi tarafından idare edildi. Bu dönemde damla sakızı ticareti zirveye ulaştı ve adanın güneyindeki eşsiz mimariye sahip Mastichochoria (Sakız Köyleri) inşa edildi. Bu köyler, sakız üretimini ve ticaretini korumak amacıyla kale gibi tasarlanmıştı.
-
Osmanlı Dönemi (1566-1912): Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilen Sakız Adası, damla sakızının Osmanlı sarayındaki önemi nedeniyle bazı ayrıcalıklara sahip oldu. Mastichochoria köyleri özerkliklerini korudu. Ancak, ada 1822'de Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında yaşanan ve tarihe "Sakız Katliamı" olarak geçen trajik bir olayla sarsıldı. Bu olayda on binlerce ada sakini hayatını kaybetti veya köle olarak satıldı. 1881'de yaşanan büyük deprem de adada ciddi yıkıma yol açtı.
-
Yunanistan'a Katılışı: Balkan Savaşları'nın ardından 1912 yılında Yunanistan'a katıldı.
Sakız Adası'nın Kalbi: Mastichochoria ve Eşsiz Güzellikler
Sakız Adası'nı gerçekten özel kılan yerlerin başında, adanın güneyindeki Mastichochoria (Sakız Köyleri) gelir:-
Pyrgi: Evlerinin dış cephelerindeki "xysta" adı verilen geometrik desenlerle ünlüdür. Siyah ve beyaz kontrastıyla süslenmiş bu evler, adeta bir açık hava müzesini andırır.
-
Mesta: Daracık labirent sokakları, kemerli geçitleri ve iyi korunmuş Orta Çağ mimarisiyle zamanda yolculuk yapmak gibidir. Köy, dışarıdan bakıldığında bir kaleyi andırır.
-
Olympi: Mesta'ya benzer bir mimariye sahip olan bu köyün yakınlarında, etkileyleyici sarkıt ve dikitleriyle bilinen Olympi Mağarası da bulunmaktadır.
-
Nea Moni Manastırı: 11. yüzyılda inşa edilmiş, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan bu manastır, muhteşem mozaikleriyle Bizans sanatının önemli örneklerinden biridir.
-
Chios Town (Chora): Adanın merkezi olan Chios Town'da, Bizans ve Ceneviz dönemlerinden kalma Kastro (Kale), Arkeoloji Müzesi, Bizans Müzesi ve Denizcilik Müzesi gibi yerler ziyaret edilebilir.
-
Mavra Volia ve Vroulidia Plajları: Volkanik siyah çakıl taşlarıyla ünlü Mavra Volia ve yanındaki Vroulidia, adanın en etkileyici plajlarındandır.
-
Kampos: Narenciye bahçeleri içinde yer alan, Ceneviz döneminden kalma taş konaklarıyla (Argentikon gibi) ünlü, huzurlu bir bölgedir.
-
Anavatos: Bir tepe üzerine kurulmuş, terk edilmiş "hayalet köy" Anavatos, özellikle 1822 katliamıyla bağlantılı hüzünlü bir tarihe sahiptir.
Damla Sakızı: Adanın "Altın Gözyaşı"
Sakız Adası'nın ekonomisi ve kültürü için hayati öneme sahip olan damla sakızı, sadece gıda ve içeceklerde (sakızlı dondurma, likör, kahve) değil, aynı zamanda ilaç, kozmetik ve vernik sanayinde de kullanılmaktadır. Sakız ağacının gövdesine atılan çiziklerden sızan bu değerli reçine, adanın sembolü ve gurur kaynağıdır.Sakız Adası, kendine has karakteri, bozulmamış dokusu, misafirperver insanları ve tabii ki damla sakızının o eşsiz aromasıyla, Ege'de farklı bir deneyim arayanlar için mükemmel bir kaçış noktası.
Şimdi, Sakız Adası'nın otantik köylerinde kaybolmak, damla sakızının hikayesini yerinde dinlemek ve bu eşsiz adanın sunduğu sayısız güzelliği keşfetmek için bir seyahat planlamanın tam zamanı!